Οι ήρωες του Τρωικού Πολέμου 01

ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑΣ

Ο Αγαμέμνονας, απόγονος του Πέλοπα και γιος του Ατρέα και της Αερόπης, ήταν βασιλιάς της πλούσιας πολιτείας των Μυκηνών. Γυναίκα του ήταν η μεγαλύτερη αδερφή της Ελένης, η Κλυταιμνήστρα, κόρη του Τυνδάρεου και της Λήδας, που του χάρισε τέσσερις κόρες κι ένα γιο, τον Ορέστη. Θεώρησε ότι η προσβολή που έγινε στον αδερφό του, τον Μενέλαο, έθιγε και τον ίδιο, γιατί τον είχε βοηθήσει να παντρευτεί την Ελένη. Από την άλλη ήταν αρκετά φιλόδοξος και πίστευε ότι μια οργανωμένη πανελλήνια εκστρατεία θα χάριζε στους Αχαιούς μεγάλη δόξα και πολλά πλούτη, καθώς η Τροία ήταν γνωστή για τους θησαυρούς της. Επειδή ήταν ο βασικός εμπνευστής και διοργανωτής της εκστρατείας αυτής, αλλά και γιατί διέθετε την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη μέσα στους Αχαιούς, ορίστηκε αρχιστράτηγος από τους υπόλοιπους ηγεμόνες στην Αυλίδα. Διέθετε εκατόν εξήντα πλοία, από τα οποία τα εκατό επάνδρωσε ο ίδιος και τα υπόλοιπα εξήντα τα διέθεσε στους Αρκάδες, που δεν είχαν οι ίδιοι στόλο.

Η μορφή του Αγαμέμνονα παρουσίαζε, καθώς φαίνεται, αρκετές αρνητικές πλευρές. Ο Αχιλλέας δε διστάζει να τον αποκαλέσει λιγόψυχο, υστερόβουλο αλλά και πλεονέκτη, κατηγορώντας τον ότι ο ρόλος του ως αρχιστράτηγου περιορίζεται στο να κάθεται στη σκηνή του και να περιμένει το μερτικό του από τα λάφυρα, αφήνοντας τους άλλους να πολεμούν και να σκοτώνονται. Δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι στα λόγια του Αχιλλέα διακρίνεται κάποια εμπάθεια, ίσως εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας του, ίσως πάλι εξαιτίας της διένεξής του με τον Αγαμέμνονα. Ο αλαζονικός και προσβλητικός τρόπος με τον οποίο φέρθηκε ο Αγαμέμνονας τόσο στον Χρύση, τον ιερέα του Απόλλωνα, όσο και στον Αχιλλέα, ήταν ωστόσο η αιτία για το χαμό πολλών Αχαιών καθώς και για την παρά λίγο πυρπόληση των πλοίων από τους Τρώες. Η υπέρμετρη αλαζονεία του υποχωρεί, μόνο όταν η κατάσταση φτάνει στο απροχώρητο. Όταν πια οι Τρώες στρατοπεδεύουν στον κάμπο της Τροίας, τότε μόνο στέλνει προτάσεις συμφιλίωσης στον Αχιλλέα. Τρεις φορές πρότεινε ο Αγαμέμνονας στους Αχαιούς να λύσουν την πολιορκία, να τα μαζέψουν και να φύγουν.

Την πρώτη φορά η πρότασή του αποτελεί προσποίηση για να δοκιμάσει το ψυχικό σθένος των συντρόφων του μετά από εννιά χρόνια αγώνα. Τις άλλες δυο φορές όμως λιποψύχησε πραγματικά, οπότε ο Διομήδης στη μια και ο Οδυσσέας στην άλλη περίπτωση τον βάζουν στη θέση του. Δε λείπουν ωστόσο και τα κολακευτικά σχόλια για το άτομό του. Όταν ο Πρίαμος ρωτά την Ελένη για τον Αγαμέμνονα, εκείνη τον χαρακτηρίζει καλό βασιλιά και άξιο πολεμιστή. Ο Όμηρος μιλά για την αρχοντική ομορφιά του και παρομοιάζει τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά μ' αυτά των θεών. Πριν από τις μάχες επιθεωρεί το στρατό του και επιδιώκει να πλησιάζει τους συντρόφους του, για να εμψυχώσει εκείνους που προς στιγμή δειλιάζουν. Οι Αχαιοί έχουν εμπιστοσύνη στις πολεμικές αρετές του Αγαμέμνονα και παρακαλούν να πέσει σ' αυτόν ή στον Αίαντα ή στον Διομήδη ο κλήρος να τους εκπροσωπήσει, όταν ο Έκτορας προκαλεί έναν οποιονδήποτε Αχαιό σε μονομαχία. Σκοτώνει πολλούς Τρώες και ακόμη και πληγωμένος παραμένει στο πεδίο της μάχης, για να εμψυχώσει εκείνους που πολεμούν. Συμφιλιώνεται με τον Αχιλλέα μόνο μετά το θάνατο του Πάτροκλου κι ο νεαρός ήρωας, για να τον τιμήσει στους αγώνες γύρω από τον τάφο του νεκρού φίλου του, του δίνει χωρίς αγώνα το πρώτο βραβείο της κονταρομαχίας.

ΜΕΝΕΛΑΟΣ

Ο Μενέλαος ήταν ο νεότερος αδερφός του Αγαμέμνονα και μετά το γάμο του με την Ελένη έγινε βασιλιάς της Σπάρτης. Η Ελένη του χάρισε μια κόρη, την Ερμιόνη, ενώ μετά την αρπαγή της γυναίκας του από τον Πάρη απόχτησε κι ένα γιο, τον Μεγαπένθη, από μια σκλάβα. Σχεδίασε μαζί με τον αδερφό του την εκστρατεία κατά της Τροίας και ταξίδεψε σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, για να πείσει τους Αχαιούς ηγεμόνες να τον ακολουθήσουν. Επισκέφτηκε και τους Δελφούς, για να πάρει χρησμό από το μαντείο του Απόλλωνα για την εκστρατεία. Ο ίδιος επάνδρωσε εξήντα καράβια. Πριν αρχίσουν οι συγκρούσεις με τους Τρώες, πήγε με τη συνοδεία του Οδυσσέα στην Τροία και ζήτησε να του δοθεί πίσω η γυναίκα του με όλους τους κλεμμένους θησαυρούς, για ν' αποφύγουν τον πόλεμο. Όχι μόνο δεν εισακούστηκαν από τους Τρώες, αλλά κινδύνεψαν κιόλας να σκοτωθούν. Σώθηκαν την τελευταία στιγμή με την παρέμβαση του Αντήνορα. Ο Όμηρος τον παρουσιάζει ξανθό και ικανό πολεμιστή, συνετό, καλόκαρδο, πονετικό αλλά και πολύ φιλότιμο. Όταν ο Έκτορας προκαλεί όποιον από τους Αχαιούς ήθελε να μονομαχήσει μαζί του και όλοι τους διστάζουν, φοβούμενοι τις ικανότητες του Έκτορα, ο Μενέλαος, αν και κατώτερος στη δύναμη, δε διστάζει να απαντήσει στην πρόκληση. Την τελευταία στιγμή τον σταματά ο Αγαμέμνονας. Ο καλός χαρακτήρας του Μενέλαου φαίνεται, όταν θέλει να χαρίσει τη ζωή σ' έναν Τρώα, τον ’δραστο, που προσπέφτει ικέτης στα πόδια του και ο οποίος τελικά εκτελείται με την παρέμβαση του Αγαμέμνονα. Στις μάχες που γίνονται γύρω από το σώμα του νεκρού Πάτροκλου φαίνεται για μια ακόμα φορά το φιλότιμο του ήρωα. Μόνος του στην αρχή και αργότερα με τη συνδρομή άλλων ηρώων κατορθώνει τελικά να το σώσει. Κι όταν αργότερα στους αγώνες προς τιμή του νεκρού τον ξεπερνά στην αρματοδρομία ο Αντίλοχος, ο γιος του Νέστορα, με δόλο, ο Μενέλαος δε διστάζει να τον συγχωρέσει βλέποντας τη μεταμέλειά του. Αν και οι πολεμικές του ικανότητες δεν είναι ισάξιες μ' αυτές άλλων Αχαιών ηρώων, διακρίνεται ωστόσο στις μάχες και σκοτώνει πολλούς Τρώες. Τον προστατεύουν πάντα η Αθηνά και η Ήρα. Όταν μονομαχεί με τον Πάρη, καταφέρνει να τον νικήσει και μόνο χάρη στην παρέμβαση της Αφροδίτης γλιτώνει τελικά από τα χέρια του. Κι όταν αργότερα, παρά τις σπονδές που ισχύουν ακόμη, επιχειρεί ο Πάνδαρος να τον σκοτώσει, σώζεται ο Μενέλαος με την παρέμβαση της Αθηνάς.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ

Ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη, ήταν ο βασιλιάς της Ιθάκης. Δεν είχε δεσμευτεί με όρκο στον Τυνδάρεο και είναι αλήθεια ότι προσπάθησε να αποφύγει τη συμμετοχή του στην εκστρατεία, γιατί υπήρχε χρησμός ότι θα γυρνούσε είκοσι χρόνια μετά ολομόναχος. Για το λόγο αυτόν προσποιήθηκε τον τρελό, το τέχνασμά του αποκαλύφτηκε από τον Παλαμήδη κι από εκείνη τη στιγμή αποφάσισε να συμβάλει με όλες του τις δυνάμεις στην επιτυχία της εκστρατείας.

Ο Οδυσσέας έφερε μαζί του στην Τροία δώδεκα καράβια. Οι Αχαιοί όμως υπολόγιζαν πιο πολύ σ' αυτόν τον ίδιο και στην πολύπλευρη προσωπικότητά του και όχι στη στρατιωτική του δύναμη. Συγκέντρωνε στο πρόσωπό του τον άνθρωπο των λόγων και των έργων μαζί. Ο Όμηρος δεν κάνει οικονομία στους κολακευτικούς χαρακτηρισμούς για τον Οδυσσέα. Χρησιμοποιεί μάλιστα μερικά επίθετα αποκλειστικά για τον Οδυσσέα. Τον χαρακτηρίζει πολυμήχανο, καρτερικό, πολύβουλο, πολυπαινεμένο. Ο Οδυσσέας είναι ο άνθρωπος που δίνει τη σίγουρη λύση, κάθε φορά που οι Αχαιοί βρίσκονται σε αδιέξοδο ή αντιμετωπίζουν ένα δύσκολο πρόβλημα. Η εξαιρετική ευστροφία και εφευρετικότητα του Οδυσσέα ήταν γνωστή ήδη πριν ξεκινήσει ο πόλεμος. Ο Οδυσσέας έβγαλε τον Τυνδάρεο από τη δύσκολη θέση, όταν τον συμβούλεψε να δεσμευτούν οι αμέτρητοι μνηστήρες της Ελένης με όρκο ότι θα τιμωρούσαν όποιον επιχειρούσε να την αρπάξει από τον εκλεκτό της. Αυτός είναι που ξεσκέπασε τον Αχιλλέα, που κρυβόταν ντυμένος γυναικεία στην αυλή του Λυκομήδη στη Σκύρο. Και βέβαια, ο Οδυσσέας ερμήνευσε σωστά το χρησμό και γιάτρεψε τον Τήλεφο με σκουριά από το κοντάρι του Αχιλλέα.

Αλλά και στη διάρκεια του πολέμου ο Οδυσσέας είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για λεπτές αποστολές.

Αυτός ανέλαβε να δώσει πίσω στον πατέρα της τη Χρυσηίδα και με τα κατάλληλα λόγια να εξευμενίσει την οργή του κατά των Αχαιών. Ο Οδυσσέας είναι που πηγαίνει στον οργισμένο Αχιλλέα μαζί με τον Φοίνικα και τον Αίαντα, για να μετριάσουν κάπως το θυμό του. Και φυσικά ο Οδυσσέας πήγε μαζί με τον Διομήδη στο στρατόπεδο των Τρώων για κατασκοπία και πρόκληση δολιοφθορών. Η δυσκολότερη ίσως αποστολή όμως που ανέλαβε ο Οδυσσέας ήταν, όταν, προσπαθώντας να αποφύγουν τον πόλεμο πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών, πήγε μαζί με τον Μενέλαο στην Τροία, ζητώντας να τους δώσουν πίσω την Ελένη και τους κλεμμένους θησαυρούς. Μόνο χάρη στην παρέμβαση του Αντήνορα έσωσαν τότε τις ζωές τους.

Σ' όλες του τις προσπάθειες είχε φύλακα και προστάτη τη θεά Αθηνά. Ακόμη και στους επιτύμβιους αγώνες για τον Πάτροκλο τον βοηθάει να νικήσει στον αγώνα δρόμου κάνοντας τον Αίαντα το Λοκρό να γλιστρήσει και να πέσει.

Ο Οδυσσέας είναι μεταξύ των άλλων και ένας από τους πιο αντρειωμένους πολεμιστές. Στις μάχες σκοτώνει αρκετούς Τρώες, ενώ κάποια στιγμή κινδύνεψε σοβαρά να χάσει τη ζωή του, όταν τον περικύκλωσαν έξι εχθροί. Ένας μάλιστα από αυτούς τον πλήγωσε στο πλευρό, χάρη στην παρέμβαση της Αθηνάς όμως όχι πολύ σοβαρά. Τελικά σώθηκε από τον Μενέλαο και τον Αίαντα. Παρά το τραύμα του παρέμεινε στο πεδίο της μάχης, για να εμψυχώσει μαζί με τους άλλους πληγωμένους αρχηγούς, τον Αγαμέμνονα και τον Διομήδη, τους συντρόφους που εξακολουθούσαν να πολεμούν.? Μόνο ο Δία?ς κατάφερε κάποτε να σπείρει τον τρόμο στην καρδιά του, με αποτέλεσμα να αγνοήσει τις φωνές του Διομήδη να τρέξουν να βοηθήσουν τον Νέστορα που κινδύνευε άμεσα να σκοτωθεί από τον Έκτορα.

Τέλος, ο Οδυσσέας ήταν αρκετά φιλότιμος και ψυχωμένος. Έτσι, δεν ανέχεται να αμφισβητεί κανείς τη γενναιότητά του. Ακόμη και τον ίδιο τον αρχιστράτηγο τον βάζει στη θέση του, όταν εκείνος τόλμησε να τον κατηγορήσει για δειλία, επειδή δεν πρόλαβε να παρατάξει εγκαίρως το στρατό του.

Εξάλλου ο Οδυσσέας είναι ο μοναδικός από τους Αχαιούς ηγεμόνες που τολμά να αντιμιλήσει στο λυσσασμένο για εκδίκηση Αχιλλέα, που μόλις έχει μάθει για το θάνατο του Πάτροκλου. Ενώ ο Αχιλλέας θέλει να βγει με άδειο στομάχι στο πεδίο της μάχης, ο Οδυσσέας του τονίζει πως η μοίρα του πολεμιστή είναι ακριβώς αυτή: Μόλις θάψει τους συντρόφους του και τους κλάψει, να φάει και να πιει για να στυλωθεί, για να έχει δυνάμεις να συνεχίσει τον αγώνα και να εκδικηθεί για τους νεκρούς συντρόφους.

ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ

Ο Πάτροκλος, ο γιος του Μενοίτιου, ήταν ο καλύτερος φίλος του Αχιλλέα. Όταν ήταν ακόμη μικρό παιδί και ζούσε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Οπούντα της Λοκρίδας, σκότωσε πάνω στο παιχνίδι ένα συνομήλικό του αρχοντόπουλο, τον Κλεισώνυμο, το γιο του Αμφιδάμαντα. Αν και ήταν ανήλικος, ο Πάτροκλος έπρεπε να φύγει από τον τόπο του, γιατί τον βάραινε το αίμα του νεκρού. Έτσι ο πατέρας του τον έφερε στον Πηλέα, που τον ανάθρεψε μαζί με τον Αχιλλέα σαν δικό του παιδί. Όταν ο Μενοίτιος αποχαιρετούσε το γιο του, τον προέτρεψε να προσέχει και να συμβουλεύει το φίλο του, και ας ήταν η δική του καταγωγή πιο ταπεινή.

Ο Όμηρος παρουσιάζει τον Πάτροκλο αληθινό παλικάρι, γλυκομίλητο, καλοπροαίρετο με ήπιο χαρακτήρα. Όσο καιρό πολεμούσε ο Αχιλλέας, στεκόταν δίπλα του πάνω στο άρμα και το κυβερνούσε. Μετά από κάθε μάχη περιποιόταν με ιδιαίτερη αγάπη τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα. Όταν ξεσπάει η κρίση ανάμεσα στον Αχιλλέα και στον Αγαμέμνονα, συμπαραστέκεται στο φίλο και αρχηγό του και δεν παίρνει μέρος πια σε καμιά μάχη. Μόνο όταν ο στρατός των Αχαιών κινδυνεύει με ολοκληρωτικό αφανισμό, τον πείθει να του δώσει τα όπλα του και την αρχηγία των Μυρμιδόνων. Φορώντας την πανοπλία του φίλου του, ο Πάτροκλος ανδραγαθεί. Σκοτώνει πολλούς, ανάμεσά τους και τον Σαρπηδόνα, το γιο του Δία. Λίγο ακόμα και θα πατούσε το κάστρο της Τροίας, αν δεν τον σταματούσε ο Απόλλωνας με φοβέρες.

Τρεις φορές θα ορμήσει ο Πάτροκλος στις εχθρικές γραμμές σκοτώνοντας κάθε φορά εννιά Τρώες. Κι ενώ ετοιμαζόταν να ορμήσει και τέταρτη, τον χτύπησε ο Απόλλωνας στην πλάτη με την παλάμη και του διέλυσε την πανοπλία. Καθώς ήταν ζαλισμένος από το θεϊκό χτύπημα, τον πέτυχε με το κοντάρι ανάμεσα στους ώμους ο Εύφορβος, ο γιος του Πάνθοου, που δεν τόλμησε ωστόσο να τον πλησιάσει. Τον αποτελείωσε ο Έκτορας και του πήρε την πανοπλία.

Ακολουθεί άγρια μάχη για τη διάσωση του πτώματος, που τελικά επιτυγχάνεται με τη συμμετοχή πολλών ηρώων. Τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα έμειναν ακίνητα στην αρχή, μόλις είδαν τον Πάτροκλο να σκοτώνεται, στη συνέχεια κατέβασαν τα κεφάλια τους κι άρχισαν να χύνουν μαύρο δάκρυ. Ούτε ο Αυτομέδοντας, ο άλλος ακόλουθος του Αχιλλέα, δεν μπόρεσε να τα κουνήσει από τη θέση τους. Ο νεκρός Πάτροκλος μεταφέρθηκε στη σκηνή του Αχιλλέα, όπου τον έπλυναν, τον νεκροστόλισαν μέσα σε απαρηγόρητους θρήνους του Αχιλλέα και των συντρόφων του. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ο θρήνος της Βρισηίδας που δεν μπορεί να ξεχάσει πόσο ευγενικά της φέρθηκε ο Πάτροκλος, όταν είχε πρωτοέρθει στη σκηνή του Αχιλλέα ως παλλακίδα. Μετά από τρεις ημέρες έγινε η καύση του νεκρού και στη συνέχεια επιτύμβιοι αγώνες προς τιμή του.

ΔΙΟΜΗΔΗΣ

Ο Διομήδης, γιος του Τυδέα και σύζυγος της Αιγιάλειας, ανήκε στη γενιά των Επιγόνων μαζί με τον Σθένελο και τον Ευρύαλο. Οι τρεις τους έφτασαν στην Τροία με ογδόντα πλοία επανδρωμένα με άντρες από το Aργος.

Ο Διομήδης είναι από τους προστατευόμενους της θεάς Αθηνάς. Από την αρχή των συγκρούσεων η Αθηνά στέκει στο πλευρό του και του ενισχύει τις δυνάμεις, ακόμη και όταν πληγώνεται στον ώμο από τον Πάνδαρο.

Νιώθοντας τη θεϊκή υποστήριξη, ρίχνεται στις εχθρικές γραμμές σκοτώνοντας δυο γιους του Πρίαμου και πολλούς Τρώες. Στη συνέχεια δέχεται συνδυασμένη επίθεση από τον Αινεία και τον Πάνδαρο, που πιστεύουν, πληγωμένος καθώς είναι, ότι θα γίνει εύκολη λεία. Τον Πάνδαρο τον σκοτώνει με το κοντάρι του, ενώ τον Αινεία τον ρίχνει στο έδαφος χτυπώντας τον με μια πέτρα. Καθώς ετοιμάζεται να τον τραυματίσει θανάσιμα, παρεμβαίνει η Αφροδίτη να προστατέψει το γιο της. Οργισμένος ο Διομήδης, που δεν μπορεί να χτυπήσει το θύμα του, στρέφεται εναντίον της θεάς και την τραυματίζει στο χέρι.

Η πληγωμένη Αφροδίτη αποσύρεται από το πεδίο της μάχης και την υπεράσπιση του Αινεία αναλαμβάνει ο Απόλλωνας. Τρεις φορές προσπάθησε να αρπάξει τον Αινεία από τα χέρια του θεού και τρεις φορές εκείνος τον απώθησε. Τελικά υποχωρεί μετά από τις απειλές του Απόλλωνα. Ο Διομήδης όμως δεν απογοητεύτηκε και, καθώς η μάχη συνεχίζεται, δε χάνει την ευκαιρία να πληγώσει με τη βοήθεια της Αθηνάς τον ίδιο το θεό του πολέμου, τον ’ρη, στην κοιλιά.

Σε κάποια στιγμή ο Διομήδης αντάμωσε στο πεδίο της μάχης με το σύντροφο του Σαρπηδόνα, τον Γλαύκο. Στη συζήτηση που προηγήθηκε της σύγκρουσης, διαπιστώνουν έκπληκτοι και οι δύο ότι ο παππούς του Διομήδη, ο Οινέας, είχε φιλοξενήσει παλιά τον παππού του Γλαύκου, τον Βελλεροφόντη. Σε ανάμνηση της φιλικής εκείνης συνάντησης των παππούδων τους, αντί να πολεμήσουν, απόθεσαν οι δυο ήρωες τον οπλισμό τους και αντάλλαξαν δώρα και χώρισαν σαν φίλοι.

Η μαχητικότητα και η υπερβολική αυτοπεποίθηση του Διομήδη δε φάνηκαν μόνο στο πεδίο της μάχης. Αντιδρά έντονα στην πρόταση των Τρώων να δώσουν πίσω τα κλεμμένα αγαθά από το παλάτι του Μενέλαου, αλλά να κρατήσουν την Ελένη. Στην πρόταση του Αγαμέμνονα να τα μαζέψουν και να γυρίσουν στα σπίτια τους, δηλώνει κατηγορηματικά πως ο ίδιος και ο σύντροφός του, ο Σθένελος, θα πολεμήσουν και μόνοι τους αν χρειαστεί, μέχρι να καταλάβουν την Τροία.Κι όταν η πρεσβεία, που έστειλαν στον Αχιλλέα, για να του προσφέρει απόλυτη ικανοποίηση από τον αρχιστράτηγο, γυρίζει άπρακτη, ο Διομήδης είναι ο μόνος που κατηγορεί τον Αγαμέμνονα πως άδικα τρέφει τον εγωισμό του πεισματωμένου Αχιλλέα και δηλώνει πως σε τελική ανάλυση δε χρειάζονται τον Αχιλλέα για να νικήσουν τους Τρώες. Δε διστάζει αργότερα να μπει στο στρατόπεδο των Τρώων με τη συνοδεία του Οδυσσέα με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών και την πρόκληση δολιοφθορών. Η ορμητικότητα του Διομήδη θα καμφθεί κάπως μετά τον τραυματισμό του στο πόδι από τον Πάρη. Στους αγώνες που διοργανώνει ο Αχιλλέας προς τιμή του Πάτροκλου, ο Διομήδης συμμετέχει στην αρματοδρομία, όπου έρχεται πρώτος, ενώ την κονταρομαχία του με τον Αίαντα τη διακόπτουν οι Αχαιοί.

ΑΙΑΣ

Ο Αίας, ο γιος του Τελαμώνα και της Περίβοιας (ή Ερίβοιας), ήταν ο δεύτερος Αχαιός σε δύναμη και κουράγιο μετά τον Αχιλλέα.

Ήταν αρχηγός δώδεκα πλοίων από τη Σαλαμίνα. Ο Όμηρος τον παρουσιάζει μεγάλο και πελώριο. Ανάλογη σε μέγεθος με τη σωματική του διάπλαση ήταν και η ασπίδα του, που μόνο ο ίδιος μπορούσε να τη σηκώσει. Και η Ελένη, όταν ο Πρίαμος τη ρώτησε γι' αυτόν, τον χαρακτηρίζει προπύργιο των Αχαιών. Στη διάρκεια της αποχής του Αχιλλέα από τις μάχες είναι ο μόνος από τους Αχαιούς που μπορεί να αποκρούσει τον Έκτορα. Όταν μάλιστα ο τελευταίος προκαλεί έναν από τους Αχαιούς ηγεμόνες σε μονομαχία, ο κλήρος πέφτει στον Αίαντα. Οι δυο αντίπαλοι χωρίζουν, χωρίς να αναδειχτεί νικητής. Κι όταν οι Τρώες απειλούν να γκρεμίσουν το τείχος των Αχαιών και να πυρπολήσουν τα πλοία τους, ο Αίας πρωτοστατεί, δίνοντας κουράγιο σε όλους και πολεμώντας ακόμη και μόνος, όταν χρειάζεται.

Μόνο ο Δίας μπορεί να σπείρει τον πανικό στην καρδιά του. Τέλος, καθοριστικής σημασίας ήταν η συμμετοχή του Αίαντα στην προσπάθεια να μεταφερθεί το πτώμα του Πάτροκλου στο αχαϊκό στρατόπεδο. Ο Αίας, ο γιος του Οϊλέα (ή Ιλέα), καταγόταν από την ανατολική Λοκρίδα. Ήταν αρχηγός σαράντα πλοίων. Ο Όμηρος τον παρουσιάζει πολύ πιο μικρόσωμο από τον Τελαμώνιο, γοργοπόδαρο και καλό κονταρομάχο. Δεν πολεμούσε μαζί με τους συντρόφους του, γιατί προτιμούσε τη μάχη σώμα με σώμα, ενώ οι σύντροφοί του ήταν εξοπλισμένοι με σφεντόνες και τόξα, όπλα προορισμένα για μάχη από απόσταση.

Χωρίς να τους συνδέει συγγενική σχέση, οι δύο Αίαντες παρατάσσουν τους στρατούς τους πλάι πλάι και αγωνίζονται ο ένας δίπλα στον άλλον γύρω από το πτώμα του Σαρπηδόνα και αργότερα του Πάτροκλου.

Όταν πάλι οι Τρώες οπισθοχωρούν πανικόβλητοι, ο Λοκρός Αίας, χάρη στα γρήγορα πόδια του, τους προλαβαίνει και σκοτώνει πολλούς από αυτούς. Στους επιτύμβιους αγώνες προς τιμή του Πάτροκλου συμμετέχει στον αγώνα δρόμου. Με την παρέμβαση της Αθηνάς, που ήθελε να ευνοήσει τον Οδυσσέα, έρχεται δεύτερος.