ΣΕΞΤΟΣ (3ος αιώνας μ.Χ.)
Ήταν ένας αξιόλογος Έλληνας φιλόσοφος και εμπειρικός γιατρός, απολογητής της λεγόμενης Σχολής των ¨΄σκεπτικιστών` φιλοσόφων. Τα έργα του αποτελούν πηγή πληροφοριών για το είδος αυτό της φιλοσοφικής σκέψης. Ειδικότερα φρονούσε πως η απόδειξη της αλήθειας στην ουσία είναι αδύνατη και, παράλληλα, αρνιόταν το νόμο της αιτιότητας, υποστηρίζοντας ότι η σχέση μεταξύ αίτιου και αποτελέσματος του δεν είναι πραγματική, αντικειμενική, αλλά καθαρά υποκειμενική του κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου. Τέλος, δεν παραδεχόταν ούτε τις αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού και της Θείας Πρόνοιας, για το λόγο ότι η αντίστοιχη ύπαρξη του κακού αποτελεί σαφή αντίθεση και προς την ιδέα της ύπαρξης του αγαθού, δηλαδή του Θεού.
ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ (556 ? 468 π.Χ.)
Ο Σιμωνίδης ο `Κείος` γεννήθηκε στη νήσο Κέω (τη σημερινή Τζια) και πέθανε στις Συρακούσες της Σικελίας, σε ηλικία 88 ετώνΧ ήταν δε ονομαστός Έλληνας λυρικός ποιητής της αρχαιότητας και θαμαστότατος επιγραμματοποιός. Ασχολήθηκε με όλα γενικά τα είδη της λυρικής ποίησης. Έτσι, στο ενεργητικό του διαθέτει: ύμνους, παιάνες, διθυράμβους, εγκώμια, θρήνους, ελεγείες, επιγράμματα κ.α. Ιδιαίτερα τα τελευταία, δηλαδή τα επιγράμματα, τα είχε αναγάγει σε μέγιστη τελειότητα, λόγω της απλότητάς τους, της ασύγκριτης φραστικής τους συμπύκνωσης και του ύψους των περιεχομένων σ` αυτά νοημάτων. Από τα πιο γνωστά στην ιστορία επιγράμματά του είναι κατά περίφημα: `Ω ξειν αγγέλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι`, (που το έκανε για να χαραχτεί επάνω στο μνημείο των τριακοσίων του Λεωνίδα, στις Θερμοπύλες) και `Ελλήνων προμαχούντες, Αθηναίοι Μαραθώνι, χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν`, που το συνέθεσε προς τιμή των μαραθονομάχων. Εξάλλου μετά τη νίκη κατά των Περσών στο Μαραθώνα, έγραψε (επίσης για τους μαραθωνομάχους) και μια ελεγεία του, με την οποία μάλιστα πέτυχε να νικήσει και αυτόν το γίγαντα Αισχύλο στο διαγωνισμό που σχετικά προκηρύχτηκε και ενεργήθηκε. Για δεύτερη δε φορά αναγορεύθηκε νικητής, σε ανάλογο διαγωνισμό, κατά το έτος 476 π.Χ. Ο Σιμωνίδης έχαιρε άκρας εκτίμησης στον αρχαιοελληνικό χώρο και μεγάλοι άνδρες της εποχής του, όπως ο Αριστείδης, ο Θεμιστοκλής, ο Παυσανίας και πλείστοι όσοι άλλοι, τον τιμούσαν με τη θερμή φιλία τους. Από τα έργα του λίγα μόνο διασώθηκαν. Μετά το θάνατό του, το 468 π.Χ., στην Αυλή του τυράννου των Συρακουσών Ιέρωνα, ο οποίος τον φιλοξενούσε, οι Συρακούσιοι του έστησαν λαμπρό μνημείο μπροστά στην κεντρική πύλη της Ελληνικής τους (τότε) πολιτείας.
ΣΟΛΩΝ (639 ? 559 π.Χ.)
Ο διασημότατος νομοθέτης, φιλόσοφος και ποιητής Σόλων, ο επονομαζόμενος και `¨Αθηναίος`, ένας από τους εφτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, γεννήθηκε στην πόλη των Αθηνών, όπου και πέθανε σε ηλικία 80 ετών. Η οικογένειά του ήταν πλούσια, με αριστοκρατική καταγωγή. Του έδωσε δε μια άριστη παιδεία και ανατροφή. Ο ίδιος, από πολύ μικρός, υπήρξε τρομερά φιλομαθής. Ταξίδευε στην Αίγυπτο, τη Φοινίκη, τη Μ. Ασία και την Κύπρο, φροντίζοντας εκεί να σπουδάσει τη νομοθεσία και την όλη πολιτικοοικονομική ζωή των παραπάνω χωρών, που επισκέφθηκε. Την πρώτη φήμη του στο Αθηναϊκό κοινό την κέρδισε με ποιήματά του (κυρίως `ελεγεία` και `ιάμβους`). Αργότερα ? και πιο συγκεκριμένα το 594 π.Χ. ? εκλέχθηκε άρχοντας της Αθήνας, με εντολή να λάβει μέτρα αναμόρφωσης και εκσυγχρονισμού της πόλης. Τα οποία αυτός και στη συνέχεια έλαβε. Τα μέτρα, που νομοθέτησε, μπορούμε αν τα συνοψίσουμε στην εισαγωγή τολμηρών και ριζοσπαστικών ? για την εποχή του ? λύσεων στα διάφορα αθηναϊκά προβλήματα, που ήταν περίπου οι εξής: 1) Απελευθέρωσε όλους όσους είχαν περιπέσει σε κατάσταση δουλείας για τα χρέη τους. 2) Απαγόρευσε τη μελλοντική δουλοποίηση των οφειλετών και των οικογενειών τους. 3) Ελάττωσε τα φορολογικά και άλλα βάρη των πολιτών. 4) Χορήγησε γενική αμνηστία για τα προγενέστερα των νόμων του εγκλήματα και ανακάλεσε όλους τους εξόριστους πολίτες της Αθήνας. Οι δύο πρώτες πολιτικές επιτυχίες του Σόλωνα, στην αρχή της σταδιοδρομίας του, ήταν η ανάκτηση της Σαλαμίνας από τους Μεγαρείς, που την είχαν πάρει πριν από τους Αθηναίους, και ο πειθαναγκασμός των Αλκμεωνιδών να υπαχθούν στην κρίση του δικαστηρίου της Αθήνας. Στα πιο χαρακτηριστικά ρητά και αποφθέγματα του συγκαταλέγονται και τα εξής: 1) `Γηράσκω δ` αεί πολλά διδασκόμενος` = `Προχωρώ σε ηλικία, πάντα πολλά νέα πράγμα μαθαίνοντας`, 2) `Συμβούλευε μη τα ήδιστα, αλλά τα άριστα` = `Ας συμβουλεύεις στους άλλους όχι τα πιο πολύ ευχάριστα, αλλά τα καλύτερα`. 3) `Νουν ηγεμόνα ποιού` = `Κάνε το νου σου κυρίαρχο` (επάνω σε όλα γενικά τα πράγματά σου).
ΣΟΦΟΚΛΗΣ (496 ? 406 π.Χ.)
Ο Σοφοκλής υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους σατυρικούς ποιητές της αρχαίας Ελλάδας και, συγχρόνως, δημιουργός σπουδαίων έμμετρων σατυρικών δραμάτων. Γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου και πέθανε, σε ηλικία 90 ετών, από ατύχημα που κατά τους ιστορικούς, ήταν πνιγμονή από μια ρόγα σταφυλιούΧ τάφηκε δε στη Δικελεία (το σημερινό Τατόϊ). Έγραψε περί τα 130 έργα, από τα οποία διασώθηκαν μόνο 7, τα οποία είναι και τα εξής: `Αντιγόνη`, `Οιδίπους Τύραννος`, `Οιδίπους επί Κολωνώ`, `Ηλέκτρα`, `Φιλοκτήτης`, `Αίας` και `Τραχίνιαι`. Σαν ποιητής ήταν ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της κλασσικής Αθηναϊκής Σχολής, του λεγόμενου `Αττικισμού` του 5ου π.Χ. αιώνα. Η ποίηση του είναι η τελειότερη μορφή του ιδεώδους και της Αττικής ψυχής (τόσο κατά τη σύλληψη όσο και κατά την έκφραση). Εξάλλου, συνέχισε και τελειοποίησε την ελληνική τραγωδία, όπως την αντιλήφθηκε και τη διαμόρφωσε, πριν απ` αυτόν, ο άλλος γίγαντας του είδους, ο Αισχύλος. Με το έργο του Σοφοκλή η δραματική τέχνη έφθασε , χωρίς καμία υπερβολή, σε ύψη δυσθεώρητα. Έφθασε στο πραγματικό αποκορύφωμά της. Επίσης εισήγαγε και αρκετές καινοτομίες, καθώς είναι λόγου χάρη η αύξηση του αριθμού των ηθοποιών και του χορού από 12 σε 15 μέλη κ.λπ. Μετά το θάνατό του τιμήθηκε τα μέγιστα από τους συμπολίτες του Αθηναίους, οι οποίοι πρώτα-πρώτα έστησαν πάνω στον τάφο του μια σειρήνα και χάραξαν σε αυτόν επίγραμμα, που έλεγε: `Κρυπτώ τώδε τάφω Σοφοκλή πρωτεία λαβόντα τη τραγική τέχνη, σχήμα το σεμνότατον`, που σημαίνει: `Μέσα στο σεμνότατο αυτό τάφο κρύβω τον Σοφοκλή, που έλαβε την πρώτη θέση στην τέχνη του τραγικού` (του δραματουργού). Επίσης κάθε χρόνο προσέφεραν προς τιμήν του διάφορες θυσίεςΧ τέλος δε την από χαλκό εικόνα του την είχαν αναρτήσει μπροστά στην είσοδο του αρχαίου Αθηναϊκού `Διονυσιακού Θεάτρου`.
ΣΤΟΒΑΙΟΣ (5ος αιώνας μ.Χ.)
Ο Ιωάννης Στοβαίος ήταν Έλληνας συγγραφέας, με καταγωγή από τους Στόβους της Μακεδονίας, από όπου και πηγάζει το όνομά του. Το έργο του είναι προϊόν ερανισμού και αποτελείται από δύο τμήματα. Το ένα από αυτά τιτλοφορείται `Εκλογαί` και το άλλο `Ανθολόγιον`. Για τη σύνταξή του, ο Στοβαίος έλαβε υπόψιν του 204 φιλοσόφους και ιστορικούς, 150 ποιητές και 120 ρήτορες όλων των εποχών, από τον Όμηρο μέχρι και τον καιρό που έζησε. Το έργο του αυτό περιλαμβάνει, κατά βάση, διάφορα ηθικά διδάγματα και γνωμικά, θεωρείται δε σαν ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά ως σήμερα γνωμολογικά έργα και συγχρόνως πολυτιμότατο βοήθημα ,που πέτυχε να διασώσει ως τις μέρες μας ολόκληρο πλήθος από αποσπάσματα έργων πεζογράφων και ποιητών της αρχαιότητας, τα οποία έχουνε απωλέσθη κατά το μεταξύ διάστημα.
ΣΤΡΑΒΩΝ (65 π.Χ. ? 25 μ.Χ.)
Γεννήθηκε στην Αμάσσεια του Πόντου, όπου και πέθανε, σε ηλικία 90 περίπου ετών. Υπήρξε γεωγράφος, ιστορικός και στωικός φιλόσοφος. Ειδικότερα, ως γεωγράφος, θεωρείται σαν ο διασημότερος της αρχαίας εποχής. Ταξίδεψε σε πάρα πολλά μέρη, γνωρίζοντας έτσι καλά τον κόσμο του καιρού του, αφού πιο πριν είχε σπουδάσει και αποχτήσει μόρφωση εξειδικευμένη κι εκλεκτή σε Σχολές της Νύδσσας, της Ρώμης και της Αλεξάνδρειας. Στο διάστημα των ταξιδιών του φρόντισε να συλλέξει όλο το απαιτούμενο υλικό, το οποίο τον βοήθησε μετά τη συγγραφή των δύο μεγάλων έργων ου, που είναι: 1) Τα `Ιστορικά υπομνήματα`, σε 47 συνολικά βιβλία (λίγα μόνο αποσπάσματα από αυτά έχουν ως σήμερα διασωθεί) και 2) Τα περίφημα `Γεωγραφικά` του, σε 17 βιβλία. Το δεύτερο αυτό έργο του Στράβωνα διασώθηκε σχεδόν ολόκληρο, χαρίζοντας του τη φήμη και τη δόξα στους κατοπινούς αιώνες. Πρόκειται για ένα περιληπτικό μεν, αλλά σαφέστατο και μεθοδικό σύγγραμμα, όχι απλά και μόνο χρήσιμο, αλλά και πραγματικά πολύτιμο σε ότι αφορά την πληροφόρηση για τα πράγματα της εποχής του.
ΣΥΡΟΣ (1ος αιώνας π.Χ.)
Ο Πόπλιος Σύρος ήταν Ρωμαίος μιμογράφος και ηθοποιός, που καταγόταν από τη Συρία (απ` όπου και το όνομά του). Έγραψε πολλούς πετυχημένους μίμους, τους οποίους και ανέβασε κατόπιν σε θέατρα του Ρωμαϊκού κράτους, περιοδεύοντας γι` αυτό σε ολόκληρη την Ιταλία. Από όλες γενικά τις συγγραφές του διασώθηκαν μόνο γύρω στα 700 γνωμικά και αποφθέγματά του, τα οποία είχε γράψει με βάση το αποκαλούμενο `ιαμβικό τρίμετρο`.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ (469 ? 399 π.Χ.)
Ο διασημότερος φιλόσοφος όλων των αιώνων και των εποχών Σωκράτης, γιος του Σωφρονίσκου και της Φαιναρέτης, γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου, μετά από μια ζωή πλουσιότατη σε δράση και διδασκαλία, φιλοσοφική, πέθανε το 399 π.Χ. πίνοντας το κώνειο, ύστερα απ` τη γνωστή θανατική καταδίκη του, σε ηλικία 70 ετών. Πριν απ` όλα τα άλλα θεωρούμε απαραίτητο να υπενθυμίσουμε εδώ τον χρησμό εκείνο του αρχαίου μαντείου, ο οποίος έλεγε, όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλο σημείο,: `Σοφός Σοφοκλής, σοφότερος Ευριπίδης, ανδρών δ` απάντων Σωκράτης σοφότατος`. Αρχικά ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του, που ήταν γλύπτηςΧ αλλά σε λίγο το παράτησε κι άρχισε να ασχολείται αποκλειστικά με τη φιλοσοφία, την οποία θεράπευσε σε όλο το υπόλοιπο διάστημα της ζωής του. Μαθήτευσε κοντά στον Αναξαγόρα και άλλους φιλοσόφους του και τού τουΧ το αποτέλεσμα ήταν να αναδειχτεί πολύ σύντομα σαν λίαν σπουδαίος και μεγάλος φιλόσοφος των Αθηνών, που, με τη διαλεκτικά διατυπωμένη περίφημη διδασκαλία του, συνάρπαζε κυριολεκτικά τους μαθητές του και τον κόσμο, ο οποίος συνέρεε και κατανυχτικά τον άκουγε. Από τη στιγμή, που αποφάσισε να αφοσιωθεί στις φιλοσοφικές του διατριβές, δεν ασκούσε κάποιο άλλο επάγγελμα καθαρά βιοποριστικόΧ αλλά, ελεύθερος, γυρνούσε στις όχθες του Ιλισσού, τα καταστήματα και τις διάφορες στοές της πόλης, άσχημος γενικά κατά την όψη, ξυπόλητος και κακοφορεμένος, διδάσκοντας, παροτρύνοντας, συμβουλεύοντας και καυτηριάζοντας (ανάλογα με την περίσταση) τους οπαδούς του κι όσους άλλους τον περιστοίχιζαν. Δεν έγραψε κανένα έργο, ότι δε γνωρίζουμε σχετικά με αυτόν αντλείται από συγγράμματα των μαθητών του Πλάτωνα, Ξενοφώντα και Αριστοτέλη. Με τη διδασκαλία του προσπάθησε να διορθώσει τα `κακώς κείμενα` της κοινωνίας, κηρύσσοντας συνέχεια την αλήθεια και την αρετή. Δίδασκε πάντα δωρεάν και ποριζόταν τα αναγκαία για το `ζην` μόνο από τις προσφορές των οπαδών του. Ξεκινούσε τη διδασκαλία του από τα Γυμνάσια κάθε πρωί και την παρέτεινε το απόγευμα στους περιπάτους και ως αργά το βράδυ. Ανάμεσα στους μαθητές του συγκαταλέγονται πλείστοι όσοι υστερότερα σπουδαίοι και ισχυροί παράγοντες των γραμμάτων και της αθηναϊκής πολιτικής, σαν τον Πλάτων, τον Αλκιβιάδη, τον Αισχίνη, τον Αντισθένη, τον Ευκλείδη, τον Κρίτωνα, τον Φαίδωνα κ.α. Πρέσβευε και δίδασκε ότι υπάρχει ένα υπέρτατο ον, το οποίο το ονόμαζε `δαιμόνιον μεγίστης σοφίας και αγαθότητας`. Από το σημείο αυτό ξεκινώντας μερικοί εχθροί του, που δεν τον χώνευαν γιατί έλεγχε συνέχεια το βίο και την πολιτεία του, ως παραγόντων της δημόσιας αθηναϊκής ζωής, τον κατηγόρησαν πως στρέφεται δήθεν εναντίον στους αναγνωρισμένους θεούς, εισάγοντας `καινά δαιμόνια` και παραβιάζοντας έτσι το νόμο, ο οποίος, με ποινή θανάτου, απαγόρευε κάθε προσβολή των καθιερωμένων θεοτήτων της εποχής. Και συνάμα ότι με τον τρόπο του αυτό διαφθείρει τη νεολαία της πόλης και διαδίδει μεταξύ της νέες ανατρεπτικές ιδέες. Μετά την κατηγορία, ο ρήτορας Λυσίας προσφέρθηκε να τον υπερασπιστεί δωρεάνΧ αλλά ο Σωκράτης δεν το δέχθηκε αυτό κι ανέλαβε από μόνος του την υπεράσπισή του μπροστά στο από 500 μέλη δικαστήριο, που τον δίκασε. Παρότι στην απολογία του απέδειξε περίτρανα την αθωότητά του, με δύναμη και διαλεκτική δεινότητα πραγματικά ασύγκριτες, εντούτοις, η απόφαση βγήκε τελικά καταδικαστική σε βάρος του (με πλειοψηφία 283 ψήφων, σε σύνολο 500). Όταν, αμέσως μετά, του είπαν να υποβάλει αίτηση μετατροπής της ποινής του σε εξορία ή πρόστιμο, αυτός πάλι αρνήθηκε να το κάνει, λέγοντας πως, αν το έκανε αυτό, θα ήταν σαν παραδεχόταν ο ίδιος την ενοχή του. Όταν επίσης, κατά τις τελευταίες μέρες πριν απ` τη θανάτωσή του, ο μαθητής του Κρίτωνας του υπέδειξε να δραπετεύσει (είχε δωροδοκήσει του φύλακές του) και στη συνέχεια να φυγαδευτεί μακριά, εκείνος ξανά αρνήθηκε, λέγοντας ότι χρέος του πολίτη είναι να υπακούει στους κείμενους νόμους της πατρίδας του. Την ημέρα της εκτέλεσής του, αφού έκανε πιο πριν στους μαθητές του μια υπέροχη διδασκαλία, σχετική με την αθανασία της ψυχής, με θαυμαστή κι απόλυτη αταραξία, πήρε από το δεσμοφύλακα του το φλιτζάνι με το κώνειο και, όταν το ήπιε. `εξεμάρτησε το ζήν`, δίνοντας με τον τρόπο τούτο, στον κόσμο ένα ισχυρότατο παράδειγμα φιλοπατρίας, αρετής και τέλειας προσήλωσης στους νόμους και τις πεποιθήσεις του. Μεταξύ των γνωμικών και αποφθεγμάτων του Σωκράτη ξεχωρίζουν, κατά τη γνώμη μας, τα παρακάτω τρία: 1) `Εν οίδα ότι ουδέν οίδα`, που σημαίνει: `Ένα ξέρω, πως τίποτα δεν ξέρω` (μπροστά στον απέραντο ωκεανό της ανθρώπινης γνώσης). 2) `Αρχή σοφίας της αγνοίας η γνώσις`, δηλαδή: `Η γνώση της άγνοιας του συνιστά την αφετηρία της (αληθινής) σοφίας για έναν άνθρωπο`. 3) `Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ` αγαθά φέρει`, που σημαίνει: `Όπως ακριβώς μια εύφορη χώρα, έτσι κι η παιδεία μας φέρνει όλα τα εν γένει καλά`.
ΤΑΚΙΤΟΣ (1ος ? 2ος αιώνας μ.Χ.)
Ο Πόπλιος Κορνήλιος Τάκιτος είναι ίσως ο διασημότερος ιστορικός της Αρχαίας Ρώμης. Το πότε όμως γεννήθηκε πέθανε δεν μας είναι σήμερα επακριβώς γνωστά. Πάντως η ζωή του τοποθετείται μεταξύ του 50 και του 150 μ.Χ. Από τα έργα του διασώθηκαν μόνο 5, μεταξύ των οποίων είναι οι `Διάλογοι περί των ρητόρων`, τα `χρονικά`, τα `Ήθη των Γερμανών` κ.α.
ΥΠΕΡΕΙΔΗΣ (389 - 232 π.Χ.)
Υπήρξε ένας από τους δέκα κορυφαίους Αθηναίους ρήτορες, εκλεκτός μαθητής του Πλάτωνα και του Ιπποκράτη, καταγόταν από το Δήμο Κολλυτού. Ήταν σύμμαχος του Δημοσθένη και δραστήριο στέλεχος της `αντιμακεδονικής μερίδας` της Αθήνας, της οποίας, λίγο αργότερα, έγινε και αρχηγός. Λόγω της δράσης του αυτής καταδιώχθηκε από τους `μακεδονίζοντες` και αναγκάσθηκε να καταφύγει στο Αιάκειο της Αίγινας, για να σωθεί. Αλλά και από εκεί οι πράκτορες των Μακεδόνων (ο Αρχίας) τον απέσπασαν, παρά το ιερό και απαραβίαστο του χώρου, και τον παρέδωσαν στο στρατηγό Αντίπατρο, που, στη συνέχεια τον θανάτωσε. Από τους συνολικά 77 λόγους του, λίγοι μόνο σώθηκαν, που είναι οι εξής: ο `Κατά Δημοσθένους`, ο `Υπέρ Λυκόφροντος απολογία`, ο `Επιτάφιος`, ο `Κατά Αθηνογένους`, ο `Υπέρ Ευξενείπου απολογία` και ο `Κατά Φιλιππίδου`. Σαν κλύτερος απ` αυτούς λογίζεται ο `Επιτάφιος`, στον οποίο εγκωμιάζονται ο στρατηγός Λεωσθένης και οι συμπολεμιστές του, που έπεσαν ηρωικά στη διάρκεια του `Λαμιακού πολέμου` κατά των Μακεδονικών δυνάμεων.
Απο ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ
No comments:
Post a Comment