Μορφές στην αρχαία ελληνική ιστορία (1)

ΑΙΣΧΙΝΗΣ (389 - 314 π.Χ.)

Ο Αισχίνης ήταν μεγάλος Αθηναίος ρήτορας, ο ισχυρότερος υπέρμαχος της λεγόμενης `Μακεδονικής μερίδας` των Αθηνών και συνάμα φοβερός πολιτικός αντίπαλος του Δημοσθένη. Δεν σπούδασε φιλοσοφία, διότι ήταν φτωχικής καταγωγής, αλλά αναδείχθηκε σαν ρήτορας στην πρακτική. Πριν γίνει ρήτορας υπήρξε αθλητής, ηθοποιός και δημόσιος υπογραμματέας. Για τον ηρωισμό του δε, που έδειξε στη μάχη των Ταμύνων, στεφανώθηκε από τον στρατηγό Φωκίωνα. Επί είκοσι ολόκληρα χρόνια ήταν ο κύριος αντίπαλος του Δημοσθένη σε πολιτικούς και σφοδρούς δικαστικούς αγώνες, στους οποίους όμως η υπεροχή του τελευταίου κρίνεται ως ιστορικά αναμφισβήτητη. Αρχικά ήταν εναντίον του Φιλίππου. Αργότερα όμως μετέγνωσε και τάχθηκε με τους ειρηνιστές. Κατόπιν στάλθηκε σαν πρέσβης στον Φίλιππο, όπου το 346 π.Χ. συνέβαλε στη σύναψη της γνωστής σαν `Φιλοκράτειας ειρήνης`. Ο Δημοσθένης κάποτε, λογοπαίζοντας με το όνομα του Αισχύνη, το είπε το περίφημο εκείνο: `Ουκ αισχύνει, ω Αισχίνη, ή της πόλεως αισχύνη, καταισχύνεις αισχύνης;` (Δεν ντρέπεσαι Αισχίνη, εσύ, που αποτελείς τη ντροπή της πόλης, να καταντροπιάζεις τη ντροπή;). Από τους λόγους που σώθηκαν μόνο τρεις δικανικοί, τους οποίους εκφώνησε σε δίκες, με αντίπαλο τον Δημοσθένη: ο `Κατά Τιμάρχου`, ο `Κατά Κτησιφώντος` και ο `Περί παραπρεσβείας`. Ο Αισχίνης ήταν προικισμένος με ωραία μεταλλική φωνή και ισχυρή λογική. Παράλληλα όμως ήταν εμπαθής, βίαιος, άδικος και όχι, σπάνια, πήρε δώρα από τον Μακεδόνα Βασιλέα Φίλιππο. Πέθανε σε ηλικία 79 ετών στη Ρόδο, όπου ίδρυσε ονομαστή ρητορική σχολή, διδάσκοντα σ` αυτή με επιτυχία, ως το θάνατό του.

ΑΙΣΧΥΛΟΣ (525 - 455 π.Χ.)

Υπήρξε πολύ μεγάλος τραγικός ποιητής της αρχαίας Ελλάδας, ίσως και μεγαλύτερος απ όλους γενικά τους άλλους ομοτέχνους του. Ήταν επίσης αρχιτέκτονας, σκηνοθέτης και μουσικός. Από τα έργα του 67 χάθηκαν και μόνο 7 διασώθηκαν (Προμηθέας Δεσμώτης, Ικέτιδες, Πέρσες και Επτά επί Θηβαις, καθώς και η τριλογία του υπό τον τίτλο `Ορέστεια` που περιλαμβάνει τα μερικότερα έργα: Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες). Ο Αισχύλος διακρίθηκε σαν μαχητής στο Μαραθώνα και στη Σαλαμίνα. Πήρε εξάλλου, 13 πρώτα βραβεία από έργα του, εκτός από τα δεύτερα και τρίτα, που κατά καιρούς του απονεμήθηκαν σε αντίστοιχους διαγωνισμούς. Με το Αισχύλο η αρχαιοελληνική τραγωδία εξελίχθηκε, από τον αρχικό διθύραμβο, σε πολυπρόσωπη παράσταση και έφθασε στο μεσουράνημά της. Το ύφος του διακρίνεται για τη μεγαλοπρέπειά τουΧ το όλο δε έργο του για το βάθος, την πρωτοτυπία στη μορφή και την ισχυρότατη φαντασία του μεγάλου ποιητή. Κατά γενική, σχεδόν, αναγνώριση ο Αισχύλος υπήρξε μέγας και, από κάθε άποψη, ασύγκριτος δημιουργός. Πέθανε από ατύχημα στη Γέλα της Σικελίας, σε ηλικία 70 ετών, και τάφηκε εκεί. Κατά σχετική ανεπιβεβαίωτη παράδοση, μια χελώνα, πέφτοντας στο κεφάλι του από ψηλά, τον σκότωσε. Στον τάφο του οι Σικελοί Έλληνες ανάγειραν μετά μνημείο, στο οποίο χάραξαν επίγραμμα, που το είχε φτιάξει ο ίδιος ο Αισχύλος, διαισθανόμενος ίσως πως το τέλος του πλησίαζε.

ΑΙΣΩΠΟΣ (625 - 560 π.Χ)

Γεννήθηκε στο Αμόριο της Φρυγίας, και πέθανε στους Δελφούς, όπου είχε σταλεί από το Βασιλιά Κροίσο, γα να λάβει χρησμό του Δελφικού μαντείου. Αλλά κατηγορήθηκε εκεί για ιεροσυλία και καταδικάσθηκε σε θάνατο από ιεροδικαστές. Γκρεμίσθηκε δε από την κορυφή του Παρνασσού. Ο Αίσωπος είναι ο διασημότερος από τους αρχαίους μυθοποιούς, αναμφισβήτητος πατέρας του αρχαίου μύθου. Τη βιογραφία του τη συνέγραψε τον 14ο μ.Χ. αιώνα ο μοναχός Μάξιμος Πλανούδης και περιέχονται σε αυτή ένα σωρό ανέκδοτα γα τη ζωή και την εν γένει δράση του. Θεωρείται επίσης σαν ο κορυφαίος της λεγόμενης `διδακτικής μυθολογίας`. Οι μύθοι του έχουν συγκεντρωθεί σε `Συλλογή Αισώπειων Μύθων` και πρωταγωνιστές σε αυτούς είναι, κατά το πλείστον, ορισμένα ζώα, όπως η αλεπού, το λιοντάρι, το ελάφι κ.α. Είναι δε αυτοί μικρά οικιακά αφηγήματα, διατυπωμένα με μεγάλη συντομία. Ο χαρακτήρας τους είναι ηθικοδιδακτικός, συμβολικός και αλληγορικός. Ο Αίσωπος ήταν ταπεινής καταγωγής και τέρας πραγματικό ασχήμιαςΧ αλλά, παράλληλα ήταν ευφυέστατος. Παρά το ότι, όσο ζούσε, ήταν δούλος, οι Αθηναίοι του έστησαν αργότερα ανδριάντα, για να δείξουν έτσι ότι κάθε άνθρωπος αξίας, πρέπει, ανεξάρτητα από την καταγωγή του να τιμάται.

ΑΝΑΚΡΕΩΝ (563 - 478 π.Χ.)

Γεννήθηκε στην Ιωνία της Μ. Ασίας, στην πόλη Τέω, όπου και έζησε αμέριμνα τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Μετά, όμως, η πατρίδα του καταλήφθηκε από τους Πέρσες και οι κάτοικοι της αναγκάσθηκαν να την εγκαταλείψουν. Έτσι και ο Ανακρέοντας, φεύγοντας από εκεί, πήγε αρχικά στα Άβδηρα της Θράκης και στη συνέχεια στη Σάμο, όπου φιλοξενήθηκε από τον τύραννό της Πολυκράτη. Τέλος δε ήρθε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε. Τα έργα του περιλαμβάνουν ποιήματα: ερωτικά, συμποτικά, ύμνους προς τους Θεούς, ιάμβους, ελεγεία κ.λπ. Από αυτά έχουν διασωθεί μόνο περί τα 100 ακρωτηριασμένα αποσπάσματά τους, στα οποία ο ποιητής, με έντεχνη απλότητα κι έξοχη χάρη, εξυμνεί το κάλλος και τη γυναικεία γοητεία, όντας ο ίδιος λάτρης του έρωτα, του οίνου και των κάθε λογής διασκεδάσεων και απολαύσεων. Η παράδοση μας λέει ότι πέθανε από πνιγμονή, που του προκάλεσε μία ρόγα σταφυλιού. Οι Αθηναίοι καθώς αναφέρει σχετικά ο Παυσανίας, του έστησαν ανδριάντα στην Ακρόπολη, η δε πατρίδα του, η Τέως, έβαλε την προσωπογραφία του επάνω σε νομίσματά της.

ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΣ (500 - 428 π.Χ.)

Γεννήθηκε στην πόλη Κλαζομενές της Ιωνίας και πέθανε στη Λάμψακο, από λιμό σε ηλικία 72 ετών, καταγόταν δε από πλούσιο κι αριστοκρατικό γένος της πατρίδας του. Όταν έφυγε από την πόλη του και ήρθε στην Αθήνα, γνώρισε τον μεγάλο Περικλή και έγινε στενός του φίλοςΧ όπως μάλιστα αναφέρει και ο Πλάτωνας, στο `Φαίδρο`, του δίδαξε και τη ρητορική τέχνη. Ήταν ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της αποκαλούμενης `Ελεατικής Σχολής`. Εκτός από τον Περικλή, μεταξύ των μαθητών του περιλαμβάνοντας ο Σωκράτης, ο Δημόκριτος, ο Ευριπίδης, ο Εμπεδοκλής, ο Θουκυδίδης κ.α. Τις φιλοσοφικές του δοξασίες τις συνόψισε σε σύγγραμμα, υπό τον τίτλο `Περί φύσεως`, διαιρεμένο σε βιβλία. Βάση των θεωριών του είναι η αντίληψη (την οποία και πρώτος αυτός διατύπωσε) ότι πριν αναμιχτεί η αναποκρυστάλλωτη ύλη, από την οποία συγκροτείται το Σύμπαν, μπήκε μετά σε τάξη από τον `νουν`, που συνιστά την κύρια αρχή, με την οποία εξασφαλίζεται η αρμονία σε ολόκληρο τον κόσμο. Επομένως ? δίδαξε ? τα συστατικά του κόσμου είναι δύο: Η ύλη και ο νους. Ότι υπάρχει στον Μεγάκοσμο υπάρχει και στον Μικρόκοσμο. Παράλληλα, ο σπουδαίος αυτός Αρχαιοέλληνας φιλόσοφος, πριν από 2.500 χρόνια, κατόρθωσε να καθορίσει και τα αίτια που προκαλούν τις εκάστοτε εκλείψεις του ηλίου και του φεγγαριού. Η ζωή του Αναξαγόρα θεωρείται σαν τέλειο υπόδειγμα θεωρητικού βίου και ο ίδιος σαν πρότυπο σοφού άνδρα, αφιερωμένου ολόψυχα στη μελέτη και την έρευνα για την αλήθεια.

ΑΝΑΞΑΡΧΟΣ (4ος αιώνας π.Χ.)

Ήταν σύγχρονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον οποίο και ακολούθησε στην εκστρατεία του. Σαν φιλόσοφος αποκλήθηκε `ευδαιμονικός`, θεωρώντας την μέσα σε κατάσταση απάθειας ευδαιμονία, σαν τον κύριο σκοπό του βίου μας. Πολλοί κατηγόρησαν τον τρόπο της ζωής του ως θηλυπρεπή και μαλθακό. Παρά τούτο όμως, είναι σίγουρο πως πέθανε κατά τρόπο λίαν ηρωικό. Διότι, όταν ο τύραννός της Κύπρου Νικοκρέοντας διέταξε να τον κοπανίσουν ζωντανό με σιδερένια ρόπαλα, ο φιλόσοφος υπέφερε το φρικτό αυτό μαρτύριο του καρτερικότατα, λέγοντας προς τους δήμιους του: `Κοπανίστε το σάκο του Ανάξαρχου, αλλά τον ίδιο τον Ανάξαρχο είναι αδύνατο να τον χτυπήσετε`.

ΑΝΑΧΑΡΣΙΣ (630 - 565 π.Χ.)

Ο φιλόσοφος αυτός ήταν Σκυθικής καταγωγής. Έχοντας όμως ζήλο φλογερό να αποκτήσει γνώσεις, ήρθε στην Αθήνα, όπου και συνέδεσε στενή φιλία με τον νομοθέτη Σόλωνα, πήγε δε και στην Κόρινθο, δημιουργώντας και εκεί την ανάλογη σχέση με τον άρχοντά της, τον διάσημο σοφό Περίανδρο. Ο αδερφός του Σαύλιος ήταν βασιλιάς στη χώρα του, κατά δε το έτος 565 π.Χ. σκότωσε τον φιλόσοφο ο ίδιος με το τόξο του, φέρνοντας για σχετικό πρόσχημα το ότι ο τελευταίος ήθελε να εισάγει στη Σκυθία τα Ελευσίνια Μυστήρια. Ο Αναχάρσις διακρινόταν για την πολυμάθεια του και το αυστηρό του ήθος. Όταν κάποτε ένας, ονόματι Αττικός, τον μέμφθηκε για τη Σκυθική καταγωγή του, σε απάντηση του είπε το γνωστό: `Εμοί μεν όνειδος η πατρίς, συ δε τη πατρίδι`, δηλαδή: `Εμένα μεν η πατρίδα μου με ντροπιάζει, ενώ εσύ (με τον τρόπο σου αυτό) ντροπιάζεις την πατρίδα σου`. Τα αποφθέγματά του διακρίνονται για τη θαυμαστή ορθοκρισία και οξύνοιά του, καθώς και για την πλήρη γνώση των ελληνικών πραγμάτων, την οποία είχε ο φιλόσοφος αυτός.

ΑΝΤΙΦΑΝΗΣ (405 - 333 π.Χ.)

Ήταν διαπρεπής κωμικός ποιητής της αρχαιότητας, γεννημένος στη Ρόδο της Δωδεκανήσου, κατά άλλους δε στη Σμύρνη. Πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 72 ετών. Υπήρξε πολυγραφότατος. Έγραψε 260 κωμωδίες (σύμφωνα δε με άλλους συγγραφείς 365), από τις οποίες όμως μόνο αποσπάσματα έχουν διασωθεί. Στους θεατρικούς διαγωνισμούς της εποχής του σημείωσε μόνο 13 νίκες, γιατί η μεγάλη ποσότητα της παραγωγής του ? όπως είναι φυσικό άλλωστε ? δεν ήταν δυνατό να συμβαδίζει και την ποιότητά της. Έτσι, ενώ χειριζόταν με περισσή δεξιοτεχνία τον Αττικό λόγο, τα έργα του υστερούσαν σε καθαρά ποιητική αξία. Με πρόταση του Δημοσθένη γράφθηκε πολίτης της Αθήνας και συνδέθηκε με αρκετούς από τους διακεκριμένους άνδρες του καιρού του.

Απο ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ